به نقل از «مهر»

۵۶ سال مدیریت در صنایع دستی/ استانداردهای حداقلی برای راهبری

تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۷۹۰۰۸

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ صنایع‌دستی یا به گفتار و نوشتار بهتر «هنرهای صناعی» هنری برخاسته از بطن فرهنگ اصیل، غنی و بارور مردمان ایران است که وسعت آن پهنای سرزمین ایران، پیشینه آن، به بلندای تاریخ و جایگاه آن در قلب و روح و روان صنعتگران پرمایه، با ذوق و اهل کمال و معرفت ایران است. هنرهای صناعی، بخشی از هنرهای سنتی است که جلوه کاربردی یافته و نمایشگر روح هنرهای سنتی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

صنایع‌دستی به‌عنوان کاربردی‌ترین هنرِ ایران که هزاره‌های متمادی برای گروه کثیری از مردم، بخشی از تولیدات مورد نیاز جامعه را تأمین می‌کند حافظ ارزش‌های متقن فرهنگی این مرزوبوم است. صنایع‌دستی با لحاظ خصوصیات ذکر شده پلی میان اقتصاد و فرهنگ است. با توجه به توسعه این هنر-صنعت می‌توان گامی در جهت اشتغال‌زایی و معرفی فرهنگ اصیل ایران برداشت که با دارا بودن زمینه‌های فرهنگی، بومی و با تکیه‌بر دانش تجربی می‌تواند نقش موتور محرک اقتصادی باشد و به‌عنوان پیشه‌ای اشتغال‌زا، کم هزینه نقش مهمی در اقتصاد مقاومتی و امنیت ملی دارد.

بررسی‌ها نشان‌می‌دهد با تمام ظرفیت‌های مفروض در کشور، مسائل و مشکلات مدیریتی، تغییرات ساختاری متعدد، بی توجهی سیاست‌گذاران، ضعف و کاستی‌های نظارتی و حمایتی بین بخشی، این هنر-صنعت را در وضعیت مطلوب در سمت عرضه (تولید، تأمین مواد اولیه ارزان، حمایت از هنرمندان و صنعتگران و…) و تقاضا (بازاریابی، فروش، صادرات و…) قرار نداده‌است.

بنابراین صنایع‌دستی در حوزه‌های حمایتی، سیاستی، برنامه‌ای و هماهنگی بین بخشی، وضعیت مطلوبی ندارد و برای دستیابی به افقی، روش مداخلات هدفمندی لازم دارد.

تحولات صنایع دستی از چند منظر ساختاری، مدیریتی و تعاریف و مفاهیم قابل توجه و بررسی است این بررسی را زهرا تقدس نژاد، سعید شفیعا از دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش (گروه ورزش، میراث‌فرهنگی و گردشگری) مرکز پژوهش‌های مجلس انجام داده اند.

در بخشی از این بررسی‌ها به تحولات ساختاری و سازمانی پرداخته شده و آمده است: صنایع‌دستی از سال ۱۳۴۵ تا آخرین تحولات از نظر ساختاری، سازمانی و مدیریتی تغییرات زیادی کرده است که به تبع آن فاقد رویه واحد و خط سیر قابل ارزیابی است.

همچنین تحولات بررسی شده نشان می‌دهد که آخرین رویداد ساختاری مرتبط با سال ۱۳۸۵ است اما به واسطه اینکه لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مجلس شورای اسلامی در جریان است و این لایحه می‌تواند موجبات تحولات دیگری در حوزه صنایع دستی باشد اما راهبری حوزه مذکور از قالب معاونت خارج نخواهد شد.

این جابجایی‌های ساختاری نه‌تنها کمکی در بهبود وضعیت صنایع‌دستی نداشت بلکه این تغییرات نتیجه‌ای جز انحلال شرکت سهامی صنایع‌دستی و انحلال ۹ شرکت منطقه‌ای در بر نداشته‌است. عملاً مساله اصلی این تغییرات به طور خاص در دهه اخیر بیشتر از آنکه به توسعه محتوای صنایع‌دستی مرتبط باشد به تغییرات ساختاری و سازمانی -انحلال بعد از تشکیل و تشکیل بعد از انحلال- اختصاص داشته است.

بدیهی است که تغییرات مکرر ساختاری و سازمانی، تغییرات مدیریتی نیز به همراه دارد. جدول زیر تغییر مکرر وضعیت مدیران حوزه صنایع‌دستی را نشان می‌دهد.

مدیران حوزه صنایع دستی در بازه بین سال ۱۳۴۵ تا ۱۴۰۱ که معادل ۵۶ سال است دارای دوره مدیریتی حدوداً دو سال بوده‌اند. همچنین با تأکید بر سابقه فعالیتی پیشین یا میزان ارتباط رشته تحصیلی با حوزه‌های مدیریتی یا تخصصی مربوطه، مشخص است که کمتر از ۲۵ درصد این افراد استانداردهای حداقلی برای راهبری این حوزه را داشته‌اند. بنابراین مهم‌ترین آسیب‌های مدیریت این حوزه را می‌توان در عدم ثبات مدیریتی، عدم تخصص‌گرایی و فقدان تحصیلات دانشگاهی مرتبط و کاربردی نسبت به حوزه صنایع‌دستی دانست.

هنوز تعریف جامعی برای صنایع‌دستی ارائه نشده است

با گذشت ۵۶ سال از تأسیس سازمان صنایع‌دستی، هنوز تعریف جامعی برای صنایع‌دستی ارائه نشده است و ارائه تعاریف متعدد و متفاوت، نشانه‌ای از این ادعا است. اولین تعریف در سال ۱۳۴۸ توسط شورای صنایع‌دستی ایران به شرح «صنایع‌دستی به آن رشته از صنایع اطلاق می‌شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده‌های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینش‌های فلسفی، ذوق و هنر انسان‌های هر منطقه با توجه به میراث‌های قومی آنان ساخته و پرداخته می‌شود» ارائه‌شده است.

در حالی که آخرین تعریف در سال ۱۳۹۶ در قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع‌دستی مصوب ۱۳۹۶ چنین است که «صنایع‌دستی ایران مجموعه‌ای از صنایع هنری و دستی است که ضمن رعایت ضوابط شرعی و قانونی با محوریت خلاقیت، ذوق و زیبایی‌شناسی با بهره‌گیری از مواد اولیه قابل دسترس تولید می‌شود و فرآیند ساخت و تولید محصول به‌صورت فردی یا گروهی، عمدتاً با دست و یا کمک ابزار مورد نیاز انجام می‌گیرد».

اما گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، در سال ۱۳۸۲ واژه «هنرهای صناعی» را گویاتر و کامل‌تر از واژه «صنایع‌دستی» دانست و هنرهای صناعی را به‌عنوان زیر مجموعه مهمی از هنرهای سنتی تعریف کرده. طبق تعریف این فرهنگستان، هنرهای سنتی با منشأ گرفتن از مبدأ واحد، محمل سیر و سلوکی فردی است که از طریق دریافت شهودی بر مبنای آدابی معنوی و به شیوه استاد شاگردی انتقال می‌یابد و صورتی از تجلیات گوناگون زیبایی حقیقی را متناسب با شرایط زمانی و مکانی در اثر هنری متعین می‌سازد.

در حالی که صنایع‌دستی (هنرهای صناعی) بخشی از هنرهای سنتی است که با بهره‌گیری از فنون و مهارت‌های متناسب و با قابلیت تکثیر غیر ماشینی در متن زندگی فردی و جمعی عرضه می‌شود. جای توجه دارد که مطابق آئین نامه داخلی و ضوابط اجرایی شورای ارزیابی هنرمندان کشور، گروه هنرهای سنتی و صناعی را شامل یازده سرشاخه دانسته که شامل معماری سنتی و تزئینات وابسته به معماری، صحافی سنتی و جلدسازی و کاغذسازی، بافتنی‌ها و نساجی‌های سنتی، صنایع و آرایه‌های فلزی، چوبی، سنگی، شیشه‌ای، چاپ‌های سنتی، سفالگری، کاشی و سرامیک‌سازی، نگارگری و سازسازی است.

کد خبر 5881522 فاطمه کریمی

منبع: مهر

کلیدواژه: صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی گرد و غبار قوه قضاییه سازمان محیط زیست کنفرانس بین المللی مقابله با گرد و غبار تهران اربعین 1402 سازمان هواشناسی سازمان بازرسی کل کشور تهران علی سلاجقه پلیس راهور سازمان ملل متحد دستگیری سارق زلزله وزارت آموزش و پرورش حوزه صنایع دستی هنرهای صناعی هنرهای سنتی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۷۹۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رایزنی برای افزایش سفر بین ایران و عمان

عزت‌الله ضرغامی در دیدار با وزیر توسعه اجتماعی عمان با تاکید بر ضرورت همکاری‌های گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی بین دو کشور، گفت: متأسفانه گردشگری دریایی ایران و عمان در وضعیت خوبی قرار ندارد، درحالی‌که تقویت این حوزه به تحکیم روابط اجتماعی بین دو کشور منجر خواهد شد.

به‌ گزارش ایسنا، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دیدار با «لیلا بنت احمد بن عواد النجار» ـ وزیر توسعه اجتماعی عمان ـ که یکشنبه ۹ اردیبهشت‌ماه انجام شد، با اشاره به اهمیت تقویت روابط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بین دو کشور ایران و عمان، اظهار کرد: شما یک وزیر زن هستند، از اینکه یک خانم مسلمان مسئولیتی بزرگ دارد، برای جامعه اسلامی بسیار حائز اهمیت است و من از این بابت بسیار خوشحال هستم.

ضرغامی ادامه داد: همکاری بین دانشگاهی بین ایران و عمان می‌تواند تقویت شود. با توجه به وجود دانشگاه الزهرا در عمان و نیز دانشگاهی به همین نام در ایران می‌توان راهکارهای تقویت همکاری‌های دانشگاهی را بررسی کرد؛ چرا که تبلیغات جهانی برخی از رسانه‌ها منفی است و این گونه وانمود می‌کنند که حجاب مانع کسب علم است، اما این اقدامات مدیریتی توسط خانم‌ها می‌تواند باعث شود تا این تبلیغات منفی خنثی شود.

او با اشاره به اهمیت حضور بانوان در دستگاه‌های مختلف به عنوان مشاور و مدیر، بیان کرد: بانوان ما در دستگاه‌های مختلف در سطوح مدیریتی مختلف حضور دارند. اینکه یک مشاور امور بانوان مسائل مرتبط با زنان را به طور ویژه ارتقا دهد، اهمیت دارد.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپس با اشاره به برخی فعالیت‌های گردشگری ایران، اظهار کرد: ما حدود ۳۰ حوزه گردشگری داریم که عمانی‌ها از گردشگری سلامت استقبال کردند و ۳۰ درصد گردشگران عمانی که به ایران سفر می‌کنند نیز گردشگران سلامت هستند.

او گفت: سیاست دولت آقای دکتر رئیسی بر این است که گردشگران ایرانی نیز به عمان سفر کنند و روابط گردشگری دو کشور تقویت شود. سیاست ایران این است که عمان را در حوزه گردشگری در اولویت قرار بدهیم.

ضرغامی همچنین به پیشینه تاریخی و تمدنی ایران اشاره کرد و افزود: ما با عمان اشتراکات زیادی داریم. تمایل داریم روابط بین ملت‌ها تقویت شود و شما به‌عنوان وزیر توسعه اجتماعی عمان می‌توانید نقش مهمی در تقویت و ارتباط این روابط اجتماعی ایفا کنید.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به مرز دریایی ایران و عمان، اظهار کرد: گردشگری دریایی یکی از ظرفیت‌های مهم بین ایران و عمان در حوزه توسعه گردشگری است. با این حال متأسفانه گردشگری دریایی ایران و عمان در وضعیت خوبی قرار ندارد. اگر گردشگری دریایی تقویت شود به طور حتم باعث تحکیم و تقویت روابط اجتماعی بین دو کشور خواهد شد.

او در ادامه به اهمیت مشارکت دو کشور در حوزه مرمت آثار تاریخی اشاره کرد و گفت: آمادگی داریم در پروژه‌های مرمتی در عمان مشارکت داشته باشیم.

ضرغامی ادامه داد: صنایع‌ دستی ایران جایگاه بالایی در سطح جهان دارد و در ۳۰۰ رشته صنایع‌دستی فعال هستیم. در این باره نیز آماده همکاری با عمان هستیم و امید داریم مسئولان عمانی درباره حضور هنرمندان صنایع ‌دستی و برگزاری نمایشگاه‌ها همکاری کنند.

لیلا بنت احمد بن عواد النجار ـ وزیر توسعه اجتماعی عمان ـ نیز با ابراز خرسندی از توسعه گردشگری بین ایران و عمان، گفت: یک کنفرانس به‌زودی قرار است در حوزه تخصصی گردشگری با حضور وزیر گردشگری عمان برگزار شود و از شما نیز برای حضور در این کنفرانس دعوت می‌کنیم.

او به حوزه صنایع دستی و اهمیت همکاری‌ها در این بخش اشاره کرد و افزود: ۹۰ درصد فعالان  صنایع دستی در عمان را بانوان تشکیل می‌دهند. در این باره آماده و علاقه‌مند به همکاری در حوزه صنایع ‌دستی هستیم. از این رو پیشنهاد می‌دهیم  نمایشگاه‌های مشترک برای فروش صنایع ‌دستی برپا کنیم.

وزیر توسعه اجتماعی عمان نیز به حضور بانوان در دستگاه‌های مختلف به عنوان مشاور اشاره کرد و افزود: در ایران دستگاه‌های مختلف از بانوان به عنوان مشاور استفاده می‌کنند و نیز مشاور امور خانواده و بانوان دارند و این بسیار کار ارزشمندی است.

انتهای پیام